Las Venturas RolePlay

Konstytucja Stanu San Andreas

Rozdział I
STAN SAN ANDREAS

Art. 1.
Stan San Andreas jest dobrem wspólnym wszystkich obywateli
Art. 2.
San Andreas jest demokratycznym stanem prawnym
Art. 3.
San Andreas jest stanem niejednolitym
Art. 4.
1. Władza suwerenna w stanie San Andreas należy do obywateli
2. Obywatele sprawują władzie przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio
Art. 5.
Stan San Andreas strzeże niepodległość i nienaruszalność swojego terytorium, zapewnia wolność i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli, strzeże dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochronę środowiska, kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Art. 6.
Stan San Andreas stwarza warunki upowszechniania i równego dostępu do dóbr kultury, będącej źródłem tożsamości narodu amerykańskiego, jego trwaniu i rozwoju.
Art. 7.
Organy władzy działają na podstawie i w granicach prawa.
Art. 8.
Konstytucja jest najwyższym prawem stanu San Andreas.
Art. 9.
Ustrój stanu San Andreas opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.
Art. 10.
Władze ustawodawczą sprawuje Senat, władzę wykonawczą Gubernator Stanu San Andreas i Departamenty, a władzę sądowniczą sąd.
Art. 11.
1. Stan San Andreas zapewnia wolność tworzenia i działania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszają na zasadach dobrowolności i równości obywateli amerykańskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki stanu.
2. Finansowanie partii politycznych jest jawne i należy do ich samych.
Art. 12.
Stan San Andreas zapewnia wolność tworzenia i działania związków zawodowych, organizacji społeczno-zawodowych rolników, stowarzyszeń, ruchów obywatelskich, innych dobrowolnych zrzeszeń i fundacji.
Art. 13.
Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program i działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływ na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.
Art. 14.
Stan San Andreas zapewnia wolność prasy i innych środków masowego przekazu.
Art. 15.
Małżeństwo jako związek kobiety i mężczyzny, rodzina, macierzyństwo znajdują się pod ochroną i opieką stanu San Andreas.
Art. 16.
Stan San Andreas chroni własności i prawo dziedziczenia.
Art. 17.
Praca znajduje się pod ochroną stanu San Andreas. Stan sprawuje nadzór nad warunkami wykonywania pracy.
Art. 18.
1. Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione.
2. Władze publiczne w stanie San Andreas zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym.
Art. 19.
W stanie San Andreas językiem urzędowym jest język angielski. Przepis ten nie narusza praw mniejszości narodowych wynikających z ratyfikowanych umów międzynarodowych.


Rodział II
WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I
OBYWATELA

Art. 20.
Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.
Art. 21.
1. Wolność podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolność i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
Art. 22.
1. Wszyscy są wobec prawa równi. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez władze publiczne.
2. Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.
Art. 23.
1. Kobieta i mężczyzna w Stanie San Andreas mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.
2. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

WOLNOŚCI I PRAWA OSOBISTE

Art. 24.
Stan San Andreas zapewnia każdemu człowiekowi prawną ochronę życia.
Art. 25.
Nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody.
Art. 26.
Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.
Art. 27.
1. Każdemu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą. Pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w ustawie.
2. Każdy pozbawiony wolności nie na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia. O pozbawieniu wolności powiadamia się niezwłocznie rodzinę lub osobę wskazaną przez pozbawionego wolności.
3. Każdy zatrzymany powinien być niezwłocznie i w sposób zrozumiały dla niego poinformowany o przyczynach zatrzymania. Powinien on być w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przekazany do dyspozycji sądu. Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu 24 godzin od przekazania do dyspozycji sądu nie zostanie mu doręczone postanowienie sądu o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami.
4. Każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób humanitarny.
5. Każdy bezprawnie pozbawiony wolności ma prawo do odszkodowania.
Art. 28.
Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie podlegają przedawnieniu.
Art. 29.
1. Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.
2. Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na moralność, bezpieczeństwo stanu i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny. Wyrok ogłaszany jest publicznie.
Art. 30.
1. Każdemu zapewnia się wolność poruszania się po terytorium Stanu San Andreas oraz wyboru miejsca zamieszkania i pobytu.
Art. 31.
1. Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.
2. Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych.
3. Nikt nie może być obowiązany przez organy władzy publicznej do ujawnienia swojego światopoglądu, przekonań religijnych lub wyznania.
Art. 32.
1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji.
2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane. Ustawa może wprowadzić obowiązek uprzedniego uzyskania koncesji na prowadzenie stacji radiowej lub telewizyjnej.

WOLNOŚCI I PRAWA POLITYCZNE

Art. 33.
Każdemu zapewnia się wolność organizowania pokojowych zgromadzeń i uczestniczenia w nich. Ograniczenie tej wolności może określać ustawa.
Art. 34.
Obywatele amerykańscy korzystający z pełni praw publicznych mają prawo dostępu do służby publicznej na jednakowych zasadach.
Art. 35.
Obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.
Art. 36.
Prawo do uzyskiwania informacji obejmuje dostęp do dokumentów oraz wstęp na posiedzenia kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów, z możliwością rejestracji dźwięku lub obrazu.
Art. 37.
1. Obywatel amerykański ma prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania Gubernatora Stanu San Andreas i senatorów, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat.
2. Prawo udziału w referendum oraz prawo wybierania nie przysługuje osobom, które prawomocnym orzeczeniem sądowym są ubezwłasnowolnione lub pozbawione praw publicznych albo wyborczych.
Art. 38.
Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa.

[sieze=16]WOLNOŚCI I PRAWA EKONOMICZNE, SOCJALNE I KULTURALNE[/size]

Art. 39.
1. Każdemu zapewnia się wolność wyboru i wykonywania zawodu oraz wyboru miejsca pracy. Wyjątki określa ustawa.
2. Obowiązek pracy może być nałożony tylko przez ustawę.
3. Minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę lub sposób ustalania tej wysokości określa ustawa.
4. Władze publiczne prowadzą politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych.
Art. 40.
Każdy ma prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki pracodawcy określa ustawa.
Art. 41.
1. Każdy ma prawo do ochrony zdrowia.
2. Obywatelom, niezależnie od ich sytuacji materialnej, władze publiczne zapewniają równy dostęp do świadczeń opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych. Warunki i zakres udzielania świadczeń określa ustawa.
3. Władze publiczne są obowiązane do zapewnienia szczególnej opieki zdrowotnej dzieciom, kobietom ciężarnym, osobom niepełnosprawnym i osobom w podeszłym wieku.
4. Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska.
5. Władze publiczne popierają rozwój kultury fizycznej, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży.
Art. 42.
1. Stan San Andreas zapewnia ochronę praw dziecka. Każdy ma prawo żądać od organów władzy publicznej ochrony dziecka przed przemocą, okrucieństwem, wyzyskiem i demoralizacją.
2. Dziecko pozbawione opieki rodzicielskiej ma prawo do opieki i pomocy władz publicznych.
Art. 43.
Każdemu zapewnia się wolność twórczości artystycznej, badań naukowych oraz ogłaszania ich wyników, wolność nauczania, a także wolność korzystania z dóbr kultury.
Art. 44.
1. Władze publiczne prowadzą politykę zapewniającą bezpieczeństwo ekologiczne współczesnemu i przyszłym pokoleniom.
2. Ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych.
Art. 45.
Władze publiczne prowadzą politykę sprzyjającą zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli, w szczególności przeciwdziałają bezdomności, wspierają rozwój budownictwa socjalnego oraz popierają działania obywateli zmierzające do uzyskania własnego mieszkania.
Art. 46.

ŚRODKI OCHRONY WOLNOŚCI I PRAW

1. Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.
2. Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub praw.


Rodział III
SENAT

Art. 47.
Władzę ustawodawczą w Stanie San Andreas sprawuje Senat.
Art. 48.
1. Senat sprawuje kontrolę nad działalnością Departamentów w zakresie określonym przepisami Konstytucji i ustaw.
2. Senat ma prawo spośród szefów departamentów wybrać Sekretarza Generalnego, który będzie kontrolował ich pracę.
3. Sekretarz Generalny nie musi występować w strukturze Departamentów.

WYBORY I KADENCJA

Art. 49.
Senat składa się z 25 senatorów.
Art. 50.
Wybory do Senatu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym.
Art. 51.
Senat jest wybierany na trzymiesięczną kadencje. Kadencja Senatu rozpoczyna się z dniem zebrania się Senatu na pierwsze posiedzenie i trwa do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Senatu następnej kadencji.
Art. 52.
Wybory do Senatu zarządza Gubernator Stanu San Andreas nie później niż na 7 dni przed upływem 3 miesięcy od rozpoczęcia kadencji Senatu, wyznaczając wybory na dzień wolny od pracy, przypadający w ciągu tygodnia przed upływem 3 miesięcy od rozpoczęcia kadencji Senatu.
Senat może skrócić swoją kadencję uchwałą podjętą większością co najmniej 2/3 głosów ustawowej liczby senatorów.
Art. 54.
Gubernator Stanu San Andreas, po zasięgnięciu opinii Przewodniczącego Senatu i Sekretarza Generalnego, może w przypadkach określonych w Konstytucji zarządzić skrócenie kadencji Senatu.
Art. 55.
Wybrany do Senatu może być obywatel amerykański mający prawo wybierania, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 20 lat.
Art. 56.
Kandydatów na senatorów mogą zgłaszać partie polityczne oraz wyborcy.
Art. 57.
Ważność wyborów do Senatu stwierdza Sąd.
Art. 58.
Wyborcy przysługuje prawo zgłoszenia do Sądu protestu przeciwko ważności wyborów na zasadach określonych w ustawie.

SENATOROWIE

Art. 59.
Nie można być równocześnie senatorem i sekretarzem departamentu.
Art. 60.
Senatorowie są przedstawicielami Stanu San Andreas. Nie wiążą ich instrukcje wyborców.
Art. 61.
1. Od dnia ogłoszenia wyników wyborów do dnia wygaśnięcia mandatu senator nie może być pociągnięty bez zgody Senatu do odpowiedzialności karnej.
2. Senator może wyrazić zgodę na pociągnięcie go do odpowiedzialności karnej.
3. Senator nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody prokuratury lub sądu, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Przewodniczącego Senatu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.
Art. 62.

ORGANIZACJA I DZIAŁANIE

Senat i Departamenty obradują na posiedzeniach.
Art. 63.
1. Przewodniczącego Senatu wybiera Gubernator, a wiceprzewodniczących Senat.
2. Przewodniczący Senatu przewodniczy obradom Senatu, strzeże praw Senatu oraz reprezentuje Senat na zewnątrz.
Art. 65.
1. Senat może powołać komisję śledczą do zbadania określonej sprawy.
2. Przed Senatem może stanąć każdy pracownik instytucji publicznej, gdzie decyzje o tym podejmuje Przewodniczący Senatu.
Art. 66.
Posiedzenia Senatu są jawne. Jeżeli wymaga tego dobro stanu, Senatu może bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby senatorów, uchwalić tajność obrad.
Art. 67.
1. Sekretarz Generalny i pozostali członkowie Departamentów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania senatorskie w ciągu 7 dni.
2. Sekretarz Generalny i pozostali członkowie Departamentów mają obowiązek udzielenia odpowiedzi w sprawach bieżących na każdym posiedzeniu Senatu.
Art. 68.

REFERENDUM

1. W sprawach o szczególnym znaczeniu dla stanu może być przeprowadzone referendum ogólnostanowe.
2. Zasady i tryb przeprowadzania referendum określa ustawa.


Rozdział IV
DEPARTAMENTY I ADMINISTRACJA RZĄDOWA

Art. 69.
1. Departamenty prowadzą politykę wewnętrzną i poza granicami Stanu San Andreas.
2. Departamenty kierują administracją rządową.
3. W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Departamenty w szczególności:
1) zapewnia wykonanie ustaw,
2) wydaje rozporządzenia,
3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,
4) chroni interesy Skarbu Stanu,
5) uchwala projekt budżetu stanu,
6) kieruje wykonaniem budżetu stanu oraz uchwala zamknięcie rachunków stanowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,
7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne stanu oraz porządek publiczny,
8) określa organizację i tryb swojej pracy.
Art. 70.
1. Departamenty składają się z sekretarza generalnego i sekretarzy.
2. Sekretarz generalny może pełnić funkcję sekretarza departamentu.
3. W skład Departamentów Stanu San Andreas wchodzą:
1) Departament Bezpieczeństwa
2) Departament Gospodarki
3) Departament Kultury
4) Biuro Rzecznika Praw Człowieka
5) Najwyższa Izba Kontroli
Art. 71.
Sekretarz Generalny:
1) reprezentuje Departamenty,
2) kieruje pracami Departamentów,
3) wydaje rozporządzenia,
4) zapewnia wykonywanie polityki Departamentów i określa sposoby jej wykonywania,
5) koordynuje i kontroluje pracę członków Departamentów
Art. 72.
1. Sekretarze kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają zadania wyznaczone im przez Sekretarza Generalnego. Zakres działania sekretarza kierującego działem administracji rządowej określają ustawy.
2. Sekretarz kierujący działem administracji rządowej wydaje rozporządzenia. Departamenty, na wniosek Sekretarza Generalnego, mogą uchylić rozporządzenie lub zarządzenie Sekretarza.
Art. 73.
Członek Departamentów nie może prowadzić działalności sprzecznej z jego obowiązkami publicznymi.
Art. 74.
Gubernator desygnuje Sekretarza Generalnego, który proponuje skład Departamentów.
Art. 75.
Członkowie Departamentów ponoszą odpowiedzialność przed Sądem za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także za przestępstwa popełnione w związku z zajmowanym stanowiskiem.
Art. 76.
Członkowie Departamentów ponoszą przed Senatem solidarną odpowiedzialność za działalność Departamentów.
Art. 77.
1. Senat może wyrazić Sekretarzowi wotum nieufności. Wniosek o wyrażenie wotum nieufności może być zgłoszony przez co najmniej 5 senatorów.
2. Gubernator odwołuje Sekretarza, któremu Senat wyraził wotum nieufności większością głosów ustawowej liczby senatorów.
Art. 78.
Gubernator, na wniosek Sekretarza Generalnego, dokonuje zmian w składzie Departamentów.


Rozdział V
GUBERNATOR STANU SAN ANDREAS

Art. 79.
1. Gubernator Stanu San Andreas jest najwyższym przedstawicielem Stanu San Andreas i gwarantem ciągłości władzy stanowej.
2. Gubernator Stanu San Andreas czuwa nad przestrzeganiem Konstytucji, stoi na straży suwerenności i bezpieczeństwa stanu oraz nienaruszalności i niepodzielności jego terytorium.
3. Gubernator wykonuje swoje zadania w zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach.
4. Gubernator jest organem odrębnym od Senatu i nie posiada żadnych praw wobec niego, oprócz tych, które określa ustawa.
Art. 80.
Wybór Gubernatora odbywa się na następujących zasadach:
a ) Przewodniczący dwóch największych partii w Senacie wybierają po jednym kandydacie na Gubernatora.
b ) Gubernator wybierany jest przez obywateli stanu San Andreas na drodze wyborów.
c ) W przypadku, gdy przewodniczący wybiorą tę samą osobę, zostaje ona Gubernatorem.
Art. 81.
Gubernator jest wybierany na 6 miesięczną kadencję i może być ponownie wybrany tylko raz.
Art. 82.
Uchylony.
Art. 83.
Wybory Gubernatora Stanu San Andreas zarządza Przewodniczący Senatu na dzień przypadający nie wcześniej niż na 5 dni i nie później niż na 10 dni przed upływem kadencji urzędującego Gubernatora.
Art. 84.
Jeżeli Gubernator nie może przejściowo sprawować urzędu, zawiadamia o tym Przewodniczącego Senatu, który tymczasowo przejmuje obowiązki Gubernatora Stanu San Andreas. Gdy Gubernator nie jest w stanie zawiadomić Przewodniczącego Senatu o niemożności sprawowania urzędu, wówczas zwiadamia Sekretarza Generalnego.
Art. 85.
Przewodniczący Senatu lub Sekretarz Generalny tymczasowo, do czasu wyboru nowego Gubernatora, wykonuje obowiązki Gubernatora Stanu San Andreas w razie:
1) śmierci Gubernatora
2) zrzeczenia się urzędu przez Gubernatora
Art. 86.
Osoba wykonująca obowiązki Gubernatora Stanu San Andreas nie może postanowić o skróceniu kadencji Senatu.
Art. 87.
1. Gubernator jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych Stanu San Andreas.
2. W czasie pokoju Gubernator sprawuje zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi za pośrednictwem Sekretarza Bezpieczeństwa.
Art. 88.
Organem doradczym Gubernatora Stanu San Andreas w zakresie wewnętrznego i zewnętrznego bezpieczeństwa stanu jest Rada Bezpieczeństwa Stanowego.
Art. 89.
Gubernator nadaje ordery i odznaczenia.
Art. 90.
Prezydent Stanów Zjednoczonych Ameryki posiada prawo do łaski.
Art. 91.
Organem pomocniczym Gubernatora Stanu San Andreas jest Kancelaria Gubernatora. Gubernator nadaje statut Kancelarii oraz powołuje i odwołuje Szefa Kancelarii Gubernatora.
Art. 92.
1. Senat ma prawo w wolnym głosowaniu do odwołania Gubernatora.
2. Gubernator ma obowiązek udzielenia odpowiedzi na interpelacje i zapytania senatorskie w ciągu 7 dni.


Rozdział VII
ZMIANA KONSTYTUCJI I ZAPISY KOŃCOWE

Art. 97.
Projekt ustawy o zmianie Konstytucji może przedłożyć co najmniej 1/5 ustawowej liczby Senatorów lub Gubernator.
Art. 98.
Zmiana Konstytucji następuje w drodze ustawy uchwalonej w jednakowym brzmieniu przez Senat oraz U.S. Supreme Court.
Art. 99.
Po zakończeniu procesu zmiany Konstytucji poprzez ustawę Przewodniczący Senatu przedstawia projekt Gubernatorowi, ten go podpisuje lub nie. W przypadku uzyskaniu więcej niż 60% głosów podczas głosowania, Gubernator nie ma prawa weta.
Art. 100.